รวมคำกลอนหลวงปู่เปลื้อง ปัญญวันโต (ฉบับสมบูรณ์) ๔

ของดีไม่มีมาก  หาได้ยากในโลก
ช้างเผือกในป่า  สมณะนอกวัฏ      ผู้สมบูรณ์  คุณสมบัติ  คฤหัสถ์พูดจริง
สี่อย่างนี้  ยังมี  อยู่ในโลก            ใครมีโชค  เมื่อประสงค์  คงประสบ
ไม่มีโชค  วาสนา  หาไม่พบ            แม้ประสบ  ด้วยตน  ไม่สนใจ
เว้นแต่ผู้  มีบุญ  ค้ำจุนศาสน์            ผู้ไม่ประมาท  สุจริต  จิตเลื่อมใส
ท่านบัณฑิต  จิตผุดผ่อง  มองเห็นไกล         เพราะจิตใจ  ท่านผู้ดี  มีปัญญา
ส่วนคนพาล  เป็นมนุษย์  ทุจริต         ไม่เป็นมิตร  ทางพระ  พุทธศาสนา
เขาไม่เชื่อ  คำโอวาท  พระศาสดา         จึงไม่รู้จัก  ของมีค่า  เพราะตาฟาง
ผู้ไม่มีบุญ  ไม่ค้ำจุน  พระศาสนา         ไม่ศรัทธา  กรรมวิบัติ  คอยขัดขวาง
เหมือนคนจน  ยามชรา  ลูกตาฟาง         ต้องอัปปาง  ทับถม  จมแผ่นดิน

บุญกับกรรม  โลกกับธรรม ตรงกันข้าม         ไฟกับน้ำ  ไก่กับเป็ด  เพชรกับหิน
ผู้ศรัทธา  ไม่ศรัทธา  เหมือนฟ้ากับดิน         หอมกับเหม็น  กายกับจิต  ผิดกันไกล
ผู้บวชตัว  เอาใบบัว  เป็นเครื่องวัด         ละเพศคฤหัสถ์  ครองผ้าเหลือง  เครื่องอาศัย
พร้อมด้วยบาตร  พุทธบัญญัติ  เป็นปัจจัย      รักษาจิต  ให้ผ่องใส  เหมือนใบบัว
ใบบัวไม่ติดน้ำ  สมณะพราหมณ์  ไม่ติดลาภ      เพียงรับทราบ  เอาไว้  ไม่ยิ้มหัว
ไม่ดีใจ  ไม่เสียใจ  อยู่ในตัว            ไม่พันพัว  ด้วยลาภยศ  หมดมลทิน

โยมศรัทธา  โมทนา  เพียงรับทราบ         เมื่อเกิดลาภ  เพียงรับรู้  ไม่ดูหมิ่น
จิตเมตตา  ผู้ศรัทธา  เป็นอาจิณ         เหมือนแผ่นดิน  ที่ปลูกข้าว  ของชาวนา
บาตรของพระ  เป็นเนื้อนา  ของชาวโลก       ประสบโชค   กับผู้ฉลาด  สมปรารถนา
ผลข้าวดี  เพราะนาดี  มีราคา         ท่านผู้ใด  มีวาสนา  เจอะนาบุญ
ผู้มีวาสนา  เกิดมา  อยู่ในโลก         ผู้มีโชค  คอยต้อนรับ  สนับสนุน
อยู่สถาน  ที่ใด  ไม่ไกลบุญ            เพราะมีทุน  คอยสร้างสม  มานมนาน
บุญหาง่าย  ทำก็ง่าย  กลายเป็นยาก         ผู้จิตต่ำ  กรรมวิบาก  เป็นรากฐาน
เมื่อเห็นผิด  คิดก็ผิด  จิตเป็นพาล         มองน้ำตาล  ว่าเป็นเกลือ  ไม่เชื่อบุญ
โลกเจริญ  ข้างฝ่ายธรรม  ย่อมต่ำต้อย         เมื่อบุญน้อย  บาปมาก  ลากพาหมุน
ทั้งราษฎร  ทั้งเจ้านาย  ต้องวายวุ่น         ผู้ค้ำจุน  พุทธพจน์  หมดกำลัง
ฝึกคนชั่ว  ให้ทำดี  นี้แสนยาก         เหมือนจับแมว  ฉุดกระชาก  ลากมาหลัง
เป็นฤาษี  ไปเป่าปี่  ให้แรดฟัง         กลับหันหลัง  หนีหน้า  เข้าป่าดง
ผู้ศรัทธา  มีปัญญา  ไม่ประมาท         เชื่อโอวาท  ปฏิบัติตาม  สมความประสงค์
เมื่อเชื่อจริง  ปฏิบัติจริง  ดิ่งจิตตรง         สมประสงค์  ทุกประการ  แหละท่านเอย

จิตเป็นแก้ว
วัดไม่มีพระ  สระไม่มีบัว  กลัวน้ำลึก      เมื่อบวชแล้ว  ขี้เกียจฝึก  สึกเป็นแถว
พระจริง  ปฏิบัติ  ขัดจนแวว            จิตเป็นแก้ว  คงทน  คนบูชา
เป็นที่เนื้อ  นาบุญ  ค้ำจุนศาสน์         เป็นผู้ไม่  ประมาท  ทางพระศาสนา
บุญเต็มที่  หมดราคี  มีราคา            ทั้งมนุษย์  เทวดา  บูชากัน
เมื่อจิตใจ  เป็นแก้ว  แล้วศักดิ์สิทธิ์         ย่อมมีฤทธิ์  เดชา  เป็นอาถรรพณ์
มนุษย์ชน  กลายเป็นคน  อัศจรรย์         ผู้เชื่อมั่น  ฝึกตน  เป็นคนจริง

เชื่อแต่ปาก  มีมากหลาย  ไม่ปฏิบัติ         เป็นชาววัด  น่าละอาย  ทั้งชายหญิง
อยากได้ผล  ต้องฝึกตน  เป็นคนจริง         ธรรมยอดยิ่ง  อยู่ไม่ไกล  ใจบุคคล
ยากกับง่าย  อยู่ใกล้  กันที่สุด         เป็นชาวพุทธ  จะไม่ว่าง  ทางมรรคผล
เฉพาะผู้  ปฏิบัติ  ฝึกหัดตน            เพียรเพ่งยล  จิตใจ  ภายในกาย
เมื่อเพ่งจริง  เห็นจริง  สิ่งหลอกลวง         หมดความห่วง  เลือดเนื้อ  เกิดเบื่อหน่าย
ความรักชัง  ปิดบัง  หนทางไว้         เมื่อจิตคลาย  ละพยศ  หมดกังวล

สมัยนี้  คนที่เขลา  เขาไม่เชื่อ            เกิดความเบื่อ  ไม่อยากสร้าง  ทางกุศล
ทำแต่บุญ  ไม่เห็นบุญ  ค้ำจุนตน         แม้สวดมนต์  ทุกเช้า-เย็น ไม่เห็นรวย
รู้ว่าพระ   ศักดิ์สิทธิ์  มีฤทธิ์มาก         ทั้งจูงลาก  นั่งรอ  ขอแต่หวย
หรือมีความ  ทุกข์โศก  โรคเจ็บป่วย         ให้พระช่วย  เป่ามนต์  ให้พ้นภัย
อีกบางพวก  เบื่อพระ  ไม่กล้าพูด         เขาพิสูจน์  สมณะ  พระรุ่นใหม่
ดูตามพุทธ  ภาษิต  ผิดกันไกล         พระธรรมวินัย  ของพุทธองค์  ไม่ตรงกัน
ศีลข้อสิบ  พระรับไว้  ไม่ปฏิบัติ         วาจาสัตย์  อันตราย  กลายเป็นหมัน
จับเงินทอง  ตามสบาย  ไม่ละอายกัน         พระทุกวัน  ปฏิบัติตรง  คงไม่มี
คิดอย่างนี้  เป็นมนุษย์  ทุจริต         ความเห็นผิด  จิตรวนเร  เป็นเดียรถีย์
ครองผ้าธง  พระปฏิบัติตรง  คงยังมี         จะชั่วดี  มีเครื่องวัด  ปัจจัตตัง
ช้างเผือกมี  ราคา  หาได้ยาก            คนส่วนมาก  สมัยนี้  ไม่มีหวัง
ไม่เจอะของ  ประเสริฐ  เกิดความชัง         กลับหันหลัง  ให้ศาสนา  น่าเอ็นดู

พระพุทธศาสนา  สืบกันมา  หลายชั่วโคตร      มีประโยชน์  ฟังได้  ไม่ระคายหู
ผู้ทำดี  ได้ดี  ยังมีอยู่            ตนไม่รู้  ไม่เลื่อมใส  ใครขาดทุน
พระทองแท้  มีอยู่  ไม่รู้เรื่อง            เจอะแต่พระ  ทองเหลือง  ให้เคืองขุ่น
ของมีเปลือก  เมื่อไม่เลือก  ก็ขาดทุน         ต้องเลือกบุญ  ที่กำจัด  ตัดนิวรณ์
ชาวพุทธ  เป็นมนุษย์  ผู้ฉลาด         ไม่ประมาท  ต่อพระธรรม  คำสั่งสอน
จิตเป็นธรรม  ไม่ตกต่ำ  อย่างแน่นอน         เป็นคำสอน  ดับกิเลส  วิเศษจริง
เพราะเป็น  ศาสนา  ฆ่ากิเลส            เมื่อหมดเพศ  หมดตาย  ทั้งชายหญิง
เกิดตาย  ก็เพราะเพศ  เหตุความจริง         ธรรมยอดยิ่ง  อยู่ที่ใจ  ไม่ไกลเลย
คนที่เขลา  เขาไม่รู้  เพราะไม่คิด         ท่านบัณฑิต  บรมครู  ผู้เปิดเผย
เกิดมีจิต  เมตตา  ไม่ละเลย            เที่ยวเปิดเผย  สัจจธรรม  ชักนำชน
มนุษย์  จำพวกใด  ใจศรัทธา            เมื่อปรารถนา  จะสร้าง  ทางมรรคผล
น้อมพระธรรม  มาปฏิบัติ  ฝึกหัดตน         เมื่ออดทน  เต็มที่  จึงมีธรรม

ขันติ  ไม่ตกต่ำ  ธรรมศักดิ์สิทธิ์         ให้เอาจิต  สอนจิต  เป็นเรื่องขำ
โอวาทที่  บริสุทธิ์  ยุติธรรม            ให้เอาธรรม  สอนธรรม  ชักนำใจ
เรื่องเอาตน  สอนตน  คนไม่รู้            ให้เอาครู  สอนครู  น่าเลื่อมใส
คำสอนพระ  พุทธองค์  เป็นธงชัย         ไม่หวั่นไหว  ทรงตัว ชั่วฟ้าดิน
ความร้อนที่  น่ากลัว  ตัวอัคคี         แต่ร้อนคน  ไม่ดี  ไม่มีศีล
เกิดความร้อน มืดมัว  ทั่วแผ่นดิน         เพียงได้ยิน  น่ากลัว  ขนหัวลุก
ดีร้ายอยู่  ที่คน  ชอบกลนัก            ผู้สมัคร  ชอบพอ  เพราะความสุข
สุขความชั่ว  เขาไม่กลัว  เกิดความทุกข์      เป็นความสุข  ชนพาล  การกีฬา
เรื่องแสนกล  ของคน  พิกลมาก         เกิดความอยาก  ไม่พอ  เพราะตัณหา
กลแสนกล  ผลกรรม  ชักนำพา         ไม่พบทาง  มรรคา  เพราะตาฟาง
มีศาสตรา  อาวุธ  แต่ไม่ใช้            มีจอบเสียม  มากหลาย  ไม่ถากถาง
รู้ธรรม  แต่ไม่ทำ  จำทุกอย่าง            แม้เป็นช่าง  ก็ต้องจน  ทุกคนเอย

โศลกธรรม
คำสั่งสอนพระศาสดา         มองด้วยตาไม่เห็น 
ท่านผู้ใดเพียรบำเพ็ญ            ผู้นั้นจะเห็นด้วยจิตใจ
ผู้ที่รู้ผู้ที่เห็น               ผู้นั้นก็เป็นบัณฑิต
รู้ทั้งถูกรู้ทั้งผิด               มีทุกยุคทุกสมัย
ไม่มีเพชร  ก็ไม่มีหิน            ไม่มีศีล  ก็ไม่มีสัจจะ
ไม่มีวัด  ก็ไม่มีพระ               ไม่มีจิต  ก็ไม่มีใจ
ไม่มีโลก  ก็ไม่มีธรรม            ไม่มีทองคำ  ก็ไม่มีเพชร
ไม่มีขม  ก็ไม่มีเผ็ด               ไม่มีเป็ด  ก็ไม่มีไข่

สุขของความไม่อยาก         คนส่วนมากมองไม่เห็น
สุขไม่ร้อน  สุขไม่เย็น            มองไม่เห็นด้วยตา
สุขของความไม่อยาก            สุขปราศจากกิเลส
สุขของการร่วมเพศ               เป็นสุขกิเลสตัณหา
มีความสุขสำราญ               ไม่จำกัดกาลเวลา
สัตว์โลกเกิดมา               ปรารถนาสืบพันธุ์
เมื่อใดเห็นบาป         เมื่อนั้นก็เห็นบุญ    
      เมื่อใดเห็นคุณ         เมื่อนั้นเห็นโทษ




รสพระธรรม  ชนะรส  หมดทั้งโลก
   ภาษิตธรรม  จำกระทู้  รู้แจ้งชัด      รู้ทั้งอรรถ รู้ทั้งแปล แต่ไม่เห็น
เรียนท่องจำ  แต่ไม่ทำ  ไม่บำเพ็ญ         จึงมองไม่เห็น  คุณค่า  น่าเสียดาย
มีเรือ  นอนเป็นนาย  ไม่พายไม่ถ่อ         เรียนเป็นหมอ  มีโรคา  ทำยาขาย
โรคในตน  ไม่รักษา  น่าละอาย         เพียงจำไว้  ไม่บำเพ็ญ  ไม่เห็นธรรม
ยังเป็นบุญ  ได้ค้ำจุน  พระพุทธพจน์         ไม่รู้รส  ช่วยชูชุบ  อุปถัมภ์
ศาสนา  อยู่คงที่  เพราะมีธรรม         เมื่อทองคำ  ไม่เปลี่ยนสี  มีราคา

ช้างธรรมดา  ย่อมรักษา  ตระกูลช้าง         โลกไม่ว่าง  พระพุทธ  ศาสนา
แม้ตาฟาง  เกิดเป็นช้าง  ต้องมีงา(มีศีลธรรม)      เพราะศาสนา  กับผู้รู้  เป็นคู่กัน
ช้างธรรมดา  ตาบอด  คลอดช้างเผือก         ผู้รู้เลือก  มีปัญญา  เป็นอาถรรพณ์
เมื่อได้ประสพ  เหมือนพบทรัพย์  นับอนันต์      ผู้เชื่อมั่น  มีปัญญา  ศรัทธาแรง

ท่านผู้ใด  เจอะบัณฑิต  จิตวิโมกข์         เขามีโชค  วาสนา  ตามีแสง
รู้นิสัย  ใจบัณฑิต  มีพิษแรง            ไม่เหี่ยวไม่แห้ง  สวยสด  หมดมลทิน
จิตเมตตา  หมดปัญหา  ความรักชัง         คอยระวัง  รักษาตน  คนติฉิน
จิตไม่ตกต่ำ  ธรรมปรากฏ  หมดราคิน         หมดทรัพย์สิน  หมดความจน  คนบูชา

หมดความมี  หมดความจน  จึงพ้นทุกข์      เป็นความสุข  ทางพระพุทธ  ศาสนา
หมดความทุกข์  หมดความโศก  โรคโรคา      หมดความปรารถนา  ประสบสุข  ทุกประการ
รสพระธรรม  ชนะรส  หมดทั้งโลก         ดับความโศก  ตัดความอยาก  หมดรากฐาน
ผู้ฝึกจิต  ให้เป็นพระ  ต้องชนะมาร         รู้มันหวาน  รู้ด้วยตน  ทุกคนเอย



ทรัพย์ในกาย
   เรื่องศาสนา  เป็นปัญหา  ของชาวพุทธ      เรื่องสมมุติ  กับวิมุติ  สุดวิสัย
มองด้วยตา  หมดปัญญา  สุดแสนไกล         มองด้วยใจ  ใกล้ชิด  อยู่ติดกัน
ผู้ไม่หลุด  เป็นชาวพุทธ  ไม่ฝึกจิต         ความเห็นผิด  กลัวจะผอม  ยอมเป็นหมัน
กิเลสอ้วน  เพราะลาภยศ  รสหวานมัน         จิตผูกกัน  ไม่เชื่อพระ  น่าเสียดาย
ผู้ที่เชื่อ  ไม่ยอมเบื่อ  เพ่งพินิจ         บังคับจิต  เพ่งวิมุติ  สมจุดหมาย
เห็นวิมุติ  จิตก็หลุด  ออกจากกาย         พอจิตคลาย  สิ้นสงสัย  ภายในตน
ความสงสัย  เป็นหัวใจ  ที่ร้ายกาจ         จิตประมาท  จิตกลัวตาย  ไร้เหตุผล
ไม่เชื่อครู  ไม่เพ่งดู  ร่างของตน         ไม่หลุดพ้น  ไปจากชาติ  พลาดหนทาง

พระท่านบอก  กรอกเข้าหู  อยู่ทุกเมื่อ         ยังไม่เชื่อ  กรรมวิบัติ  คอยขัดขวาง
ขาดสัจจะ  ไม่อดทน  จนทุกอย่าง         ลูกตาฟาง  ต้องม้วยมอด  ไม่ปลอดภัย
สติปัฏฐานสี่  พระท่านชี้  ไว้ในร่าง         เป็นหนทาง  ให้หมดสิ้น  ความสงสัย
ตนเองฝึก  ตนเองรู้  อยู่ที่ใจ            ความผ่องใส  ปรากฏผล  ด้วยตนเอง
สอนตนได้  ไปเป็นนาย  สารถี         เปรียบเหมือนปี่  เหมือนระฆัง  ดังเหมาะเหม็ง
สอนผู้อื่น  ตามบทกลอน  สอนตนเอง         ถูกตามเพลง  ท่านผู้รู้  เขาบูชา
จิตตนตื่น  สอนคนอื่น  ก็ไม่ผิด         เมื่อฝึกจิต  จิตรู้รส  หมดปัญหา
จิตผ่องใส  อยู่ภายใน  ร่างกายา         เจอะมรรคา  พระท่านชี้  นั้นมีจริง
หนทางมรรค  ใครสมัคร  ได้ทุกเมื่อ         ผู้ที่เชื่อ  สมัครได้  ทั้งชายหญิง
ทรัพย์ภายใน  ใครทดลอง  ต้องทำจริง         ทรัพย์ยอดยิ่ง  อยู่ไม่ไกล  จิตใจตน

จิตเจอะทรัพย์  ทั้งตื่นหลับ  จิตเป็นสุข         ไฟไม่ลุก  เพราะหมดเชื้อ  เหลือแต่ผล
จิตคงที่  หมดความมี  หมดความจน         ทรัพย์ในตน  นั้นประเสริฐ  เกิดปัญญา
ทรัพย์ยอดยิ่ง  ใครแย่งชิง  ก็ไม่ได้         พระตรัสไว้  อัศจรรย์  ยอดปัญหา
ทรัพย์ศักดิ์สิทธิ์  เกิดจากจิต  ภาวนา         ท่านผู้ใด  จิตศรัทธา  มาทดลอง
ทรัพย์ภายใน  นั้นมีจริง  สิ่งศักดิ์สิทธิ์         ต้องฝึกจิต  ให้คงที่  ไม่มีสอง
จิตคงที่  เป็นเศรษฐี  มีเงินทอง         จิตผุดผ่อง  จิตเปรมปรีดิ์  เพราะมีทรัพย์
ทรัพย์ภายใน  ไม่มีภัย  อันตราย         จิตสบาย  จิตชุ่มชื่น  ทั้งตื่นหลับ

   รวยจนเบื่อ  ไม่น่าเชื่อ  ขี้เกียจนับ      เป็นยอดทรัพย์  ผู้มีบุญ  ค้ำจุนตน
ผู้มีบุญ  มีแต่คุณ  ไม่มีโทษ            จิตปราโมทย์  ไม่ประมาท  ประกาศผล
จิตใจดี  หมดความมี  หมดความจน         ประกาศผล  ศาสนา  ชั่วฟ้าดิน
ทรัพย์ของพระ  ผู้สละ  บวชฝึกจิต         เพ่งพินิจ  ภาวนา  รักษาศีล
ตั้งสัจจะ  ละพยศ  หมดราคิน         จิตเคยชิน  ความอดทน  ผลอำนวย
ผู้มีบุญ  อายุสูง  ต้องจูงลาก            แสนลำบาก  เก่าแล้วแก่  แต่ยังสวย
เพราะญาติโยม  เขาศรัทธา  พระที่รวย         ยามเจ็บป่วย  ช่วยรักษา  พยาบาล
สืบเชื้อสาย  ตระกูลวงศ์  ผู้ทรงคุณ         เป็นนาบุญ  ได้ถวาย  ให้อาหาร
ทำบุญขอ  ต่ออายุ  ให้ยืนนาน         พยาบาล  เอาไว้ชม  ลมหายใจ
ผู้เชื่อจริง  แล้วฝึกตน  ได้ผลจริง         ธรรมยอดยิ่ง  มีทุกยุค  ทุกสมัย
คำสั่งสอน  พระพุทธองค์  เป็นธงชัย         ย่อมจูงใจ  ผู้ปฏิบัติ  สวัสดี